W naszym cyklu edukacyjnym: Ciekawe interpretacje GUNB wyjaśniamy wybrane przepisy prawa, które mogą budzić wątpliwości lub rozbieżne interpretacje. Znajdują się tu interpretacje przepisów ustawy – Prawo budowlane i ustawy o wyrobach budowlanych, jak również wyroki sądów, orzeczenia, odpowiedzi na pytania, wyjaśnienia.

W 27 wydaniu wyjaśniamy czy do projektu architektoniczno-budowlanego trzeba dołączyć rzut fundamentów.

Pytanie:

Czy w projekcie architektoniczno-budowlanym musi być zawarty rzut fundamentów?

Odpowiedź:

Z obowiązujących przepisy wynika, że w projekcie architektoniczno-budowlanym nie musi być zawarty rzut fundamentów.

Powiązanie obiektu budowlanego z podłożem powinno natomiast zostać przedstawione na wchodzących w skład tego opracowania przekrojach. Jest to zgodne z intencją nowelizacji prawa budowlanego, która miała na celu przeniesienie do projektu technicznego rozwiązań czysto konstrukcyjnych, tj. elementów nie podlegających sprawdzeniu przez organy administracji architektoniczno-budowlanej.

Wyjaśnienie:

Nieobowiązujące przepisy

Według nieobowiązujących już przepisów projekt architektoniczno-budowlany miał określać funkcję, formę i konstrukcję obiektu budowlanego. W związku z tym, w jego części rysunkowej miały znajdować się m.in. rzuty wszystkich charakterystycznych poziomów obiektu budowlanego konieczne do przedstawienia układu funkcjonalno-przestrzennego obiektu, rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych i jego powiązania z podłożem.

Fundament jest elementem obiektu budowlanego, którego zadaniem jest przenoszenie oddziaływania konstrukcji nośnej obiektu budowlanego na podłoże gruntowe. Zawarcie ich rzutu,  w projekcie było zatem niezbędne do zobrazowania rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych obiektu i jego powiązania z podłożem.

Prawo budowlane wskazuje, które elementy projektu budowlanego są weryfikowane przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Wobec tego zbędne było przedkładanie tych części projektu, które nie są przez organ sprawdzane. Pracownicy administracji architektoniczno-budowlanej nie są uczestnikami procesu budowlanego ani nie mają obowiązku posiadać uprawnień budowlanych. Dlatego ocena rozwiązań technicznych zastosowanych w projekcie budowlanym jest poza kompetencją organu administracji architektoniczno-budowlanej. Niemniej jednak projekt architektoniczno-budowlany powinien zawierać również posadowienie obiektu budowlanego.

Zmiany wprowadzone nowelizacją

Nowelizacja prawa budowlanego wprowadziła istotne zmiany w procedurze, która poprzedza rozpoczęcie robót budowlanych i dotyczy:

• zawartości projektu budowlanego,
• zakresu dokumentacji zatwierdzanej przez organy administracji architektoniczno-budowlanej.

Zgodnie z nowymi regulacjami projekt budowlany składa się z 3 części:

• projektu zagospodarowania działki lub terenu,
• projektu architektoniczno-budowlanego,
• projektu technicznego.

Organowi administracji architektoniczno-budowlanej do zatwierdzenia przedkładane są tylko dwa pierwsze dokumenty. Wprowadzone zmiany wymagały nowego określania zakresu poszczególnych części projektu budowlanego. W praktyce w istotnym stopniu dotyczyło to tylko projektu architektoniczno-budowlanego, którego zakres został uszczuplony i nowego projektu technicznego.

Projekt architektoniczno-budowlany podzielono na 2 opracowania:

1. projekt architektoniczno-budowlany, który zawiera:

• układ przestrzenny,
• formę architektoniczną obiektu budowlanego,
• zamierzony sposób jego użytkowania,
• opinię geotechniczną,
• informację o sposobie posadowienia obiektu,

2. projekt techniczny, w którym mają być zawarte m.in. projektowane rozwiązania konstrukcyjne obiektu.

Zakres i formy projektu budowlanego

Rozwinięcie i uszczegółowienie zapisów ustawy znajdziemy w rozporządzeniu dotyczącym szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Wskazano w nim m.in., że określając układ przestrzenny i formę architektoniczną obiektu należy opisać jego wygląd zewnętrzny  uwzględniając:

• charakterystyczne wyroby wykończeniowe i kolorystykę elewacji,
• sposób jego dostosowania do warunków wynikających z wymaganych przepisami szczególnymi:
  
  • pozwoleń,
  • uzgodnień lub opinii innych organów,
  • ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku - z decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo uchwały o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej lub inwestycji towarzyszących.

Rozporządzenie określa także zawartość części rysunkowych poszczególnych części projektu budowlanego.

Część rysunkowa

Część rysunkowa projektu architektoniczno-budowlanego powinna zawierać:

• w przypadku zamierzenia budowlanego, które obejmuje budynki:
  
  • rzuty wszystkich charakterystycznych poziomów w zakresie niezbędnym do przedstawienia układu funkcjonalno-przestrzennego i rozwiązań architektoniczno-budowlanych,
  • charakterystyczne przekroje, w zakresie niezbędnym do przedstawienia układu funkcjonalno-przestrzennego, z nawiązaniem do poziomu terenu, ukazujące powiązanie z podłożem oraz przyległymi obiektam

• w przypadku zamierzenia budowlanego, które obejmuje obiekty budowlane inne niż budynki: 
  
  • rzuty wszystkich charakterystycznych poziomów,
  • charakterystyczne przekroje,

z nawiązaniem do poziomu terenu, z uwzględnieniem niezbędnych wymiarów, w tym zewnętrznych w rzucie pionowym i poziomym i z określeniem graficznym lub opisowym wyrobów wykończeniowych i kolorystyki.

Część rysunkowa projektu technicznego powinna zawierać co najmniej rzuty wszystkich charakterystycznych poziomów obiektu budowlanego, w tym widok dachu lub przekrycia oraz przekroje i elewacje. Dla obiektu liniowego - przekroje poprzeczne i podłużne (profile), przeprowadzone w charakterystycznych miejscach obiektu budowlanego. Mowa tu o rzutach niezawartych w części rysunkowej projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego koniecznych do przedstawienia:

• rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych oraz rozwiązań materiałowych obiektu budowlanego i jego powiązania z podłożem oraz przyległymi obiektami budowlanymi,
• położenia sytuacyjno-wysokościowego i skrajnych parametrów instalacji i urządzeń technologicznych, związanych lub, które mają wpływ na konstrukcję obiektu budowlanego, funkcjonowanie instalacji i urządzeń oraz bezpieczeństwo ich użytkowania,
• budowli przemysłowych i innych tworzących samonośną całość techniczno-użytkową, jak komin, zbiornik, kolumna rafineryjna, z uwzględnieniem niezbędnych wymiarów,
  w tym zewnętrznych w rzucie poziomym i pionowym.

Podsumowanie

Nie budzi wątpliwości, że poziom fundamentów zalicza się do charakterystycznych poziomów obiektu budowlanego. Przepisy rozporządzenia należy jednak interpretować w zgodzie z przywołanymi wcześniej regulacjami ustawowymi. Rozporządzenie jest wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Jego treść nie może zatem pozostawać w sprzeczności z ustawą, na podstawie której zostało wydane.

Dlatego należy rozważyć, czy przedstawienie rzutu fundamentów w projekcie architektoniczno-budowlanym służyłoby wykonaniu któregoś z wymogów określonych w prawie budowlanym. Rysunek fundamentu, tj. elementu podziemnego, który służy jedynie powiązaniu obiektu budowlanego z gruntem w celu zapewnienia bezpiecznego osiadania konstrukcji, nie obrazuje układu przestrzennego obiektu, jego formy architektonicznej, ani sposobu użytkowania. W projekcie architektoniczno-budowlanym powinna znaleźć się informacja o sposobie posadowienia obiektu. Obowiązek ten jest powtórzony w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Wskazano w nim także, że sam sposób posadowienia obiektu powinien być wskazany w projekcie technicznym. Oba te obowiązki są jednak formułowane w kontekście geotechniki i powinny być wykonane w ramach dokumentacji sporządzanej zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych.

Podstawa prawna:

1. Ustawa – Prawo budowlane: art. 34 ust. 3 pkt 2 (obowiązujący i sprzed nowelizacji), art. 34 ust. 3 pkt 3, art. 35 ust. 1 pkt 1
2. Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw
3. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego: § 20 ust. 1 pkt 3, § 21 pkt 1 lit. a) i b), § 21 pkt 2 lit. a i b), § 23 pkt 2, § 24 pkt 1
4. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych.
5. Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Druk sejmowy nr 121 z 23 grudnia 2019 r.), s. 23
6. Konstytucji RP:  art. 92 ust. 1
7. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16.02.2010 r., P 16/09, OTK-A 2010, nr 2, poz. 12.

Uchylone akty prawne:

1. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego: § 12 ust. 1 pkt 2 lit. a) i b)

Inne źródła:

1. Polska Norma PN=B-01025 „Rysunek budowlany. Oznaczenia graficzne na rysunkach architektoniczno-budowlanych”
2. Encyklopedia PWN.

Więcej interpretacji znajdziesz tu: Ciekawe interpretacje GUNB