Dla mieszkańców terenów, które dotknęła powódź, najważniejszy jest szybki i bezpieczny powrót do normalnego funkcjonowania. Aby ułatwić ten proces od dwóch tygodni obowiązuje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów, które umożliwia stosowanie uproszczonych formalności budowlanych na tych terenach.

Uproszczone formalności budowlane, dopuszczone do stosowania na terenie gmin, które objęła powódź, można stosować w związku z:

• odbudową,

• remontami

• i rozbiórkami obiektów budowlanych.

Ułatwiają one właścicielowi np. domu jednorodzinnego i zarządcy danego obiektu przeprowadzenie powyższych prac budowlanych z własnej inicjatywy, bez potrzeby czekania na decyzję organu nadzoru budowlanego w tym zakresie.

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 5 października br. umożliwia skorzystanie z przepisów ustawy z 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu. Rozporządzenie obowiązuje przez 24 miesiące.

Remont, odbudowa lub rozbiórka bez nakazu nadzoru budowlanego

Organy nadzoru budowlanego na terenach dotkniętych powodzią oceniają stan techniczny i bezpieczeństwo uszkodzonych obiektów. W zależności od sytuacji, organy nadzoru budowlanego mogą nakazać:

• remont obiektu budowlanego, który jest w nieodpowiednim stanie technicznym lub może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia bądź środowiska,

• odbudowę lub wykończenie obiektu budowlanego,

• rozbiórkę nieużytkowanego lub niewykończonego obiektu budowlanego, który nie nadaje się do remontu.

Wydanie powyższych nakazów wymaga przeprowadzenia pełnego postępowania administracyjnego, co z kolei wymaga określonego czasu.

Uwaga! Należy pamiętać, że powyższe uprawnienia organów nadzoru budowlanego nie wykluczają, ani nie ograniczają możliwości samodzielnego wykonania remontu, odbudowy lub rozbiórki obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu przez ich właścicieli lub zarządców.

Uproszczenia w przypadku remontu i odbudowy po powodzi

Bez pozwolenia na budowę, a także bez zgłoszenia, można wykonać następujące roboty budowlane:

I. Remont uszkodzonych w wyniku działania żywiołu:

• obiektów budowlanych o kubaturze mniejszej niż 1000 m³ i nie wyższych niż 12 m nad poziomem terenu (w tym np. budynki mieszkalne, jednorodzinne),
• obiektów liniowych, z wyjątkiem linii kolejowych,
• budowli regulacyjnych na wodach oraz urządzeń wodnych,
• innych obiektów, których budowa nie wymaga pozwolenia na budowę zgodnie z ustawą Prawo budowlane, np.:
  • zjazdów z dróg,
  • przyłączy,
  • obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej (płyty do składowania obornika, szczelne zbiorniki na gnojówkę lub gnojowicę, silosy);

II. Odbudowę zniszczonych w wyniku działania żywiołu:

• budowli regulacyjnych na wodach oraz urządzeń wodnych,
• obiektów gospodarczych i składowych na działkach siedliskowych.

Natomiast na podstawie zgłoszenia można odbudować zniszczone w wyniku działania żywiołu:

• obiekty liniowe, z wyjątkiem linii kolejowych o znaczeniu państwowym,
• obiekty budowlane o kubaturze mniejszej niż 1000 m³ i nie wyższe niż 12 m nad poziomem terenu.

Szczególne uproszczenia dotyczą także odbudowy infrastruktury telekomunikacyjnej.

Uproszczenia w przypadku rozbiórki po powodzi

Rozbiórka obiektów uszkodzonych lub zniszczonych w wyniku żywiołu jest możliwa bez pozwolenia. Wymagane jest tylko zgłoszenie. 

Zgłoszenie nie jest wymagane w przypadku rozbiórki obiektów, których budowa nie wymaga pozwolenia, np.:

• wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się na działce, na której zostały zaprojektowane,
• wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, garaży i wiat, o powierzchni zabudowy do 35 m^2,
• wolno stojących parterowych budynków rekreacji indywidualnej o powierzchni zabudowy do 35 m², albo do 70 m² przy rozpiętości elementów konstrukcyjnych do 6 m i wysięgu wsporników do 2 m.

Jeżeli roboty zabezpieczające i rozbiórkowe mają na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia można je rozpocząć przed zgłoszeniem. Należy pamiętać, że rozpoczęcie robót nie zwalnia z obowiązku bezzwłocznego zgłoszenia, gdy jest ono wymagane.

Szybsze procedury rozpatrywania zgłoszeń i wniosków o pozwolenie na budowę

Przepisy przewidują uproszczone i przyspieszone procedury rozpatrywania wniosków o pozwolenie na budowę i zgłoszeń, gdy są one wymagane.

Chodzi tu w szczególności o następujące rozwiązania:

• do odbudowy obiektu budowlanego na podstawie zgłoszenia można przystąpić po 7 dniach od doręczenia organowi zgłoszenia, chyba że organ wniósł sprzeciw w drodze decyzji,
• decyzję o pozwoleniu na budowę dotyczącą remontu obiektu zniszczonego lub odbudowy obiektu zniszczonego w wyniku powodzi organ wydaje w terminie 14 dni od otrzymania wniosku i nadaje jej rygor natychmiastowej wykonalności,
• do wniosku o pozwolenie na budowę w zakresie remontu obiektu zniszczonego lub odbudowy obiektu zniszczonego w wyniku powodzi nie dołącza się wszystkich dokumentów wymaganych ustawą Prawo budowlane a jedynie  projekt architektoniczno-budowlany oraz szkic usytuowania obiektu.

Powyższe zasady nie wykluczają korzystania z przepisów ogólnych ustawy Prawo budowlane, jeśli są one bardziej korzystne.  

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r., poz. 725 ze zm.)
• ustawa z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (Dz. U. z 2024 r., poz. 1190 ze zm.)
• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 października 2024 r. w sprawie gmin poszkodowanych w wyniku powodzi we wrześniu 2024 r., w których stosuje się szczególne zasady odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych (Dz. U. poz. 1483)